Nghiên cứu tổng quan về thời đại VUCA và BANI

Tổng quan về thời đại VUCA và BANI

1. Cơ sở lý luận

Thời đại VUCA là một khái niệm được Quân đội Hoa Kỳ đưa ra vào những năm 1990 để mô tả bối cảnh thế giới sau Chiến tranh Lạnh với các đặc điểm chính gồm:

Volatility (Biến động): Thay đổi nhanh và không ổn định.
Uncertainty (Không chắc chắn): Thiếu thông tin rõ ràng về tương lai.
Complexity (Phức tạp): Nhiều yếu tố và mối quan hệ đa chiều.
Ambiguity (Mơ hồ): Thiếu rõ ràng trong việc giải thích và dự đoán sự kiện17.

VUCA phản ánh một thế giới đầy biến động, phức tạp và khó đoán, đòi hỏi các tổ chức và cá nhân phải có khả năng thích ứng, đổi mới và quản lý rủi ro hiệu quả57. Trong môi trường này, công nghệ và chuyển đổi số đóng vai trò then chốt giúp tăng tốc độ xử lý thông tin và cải thiện khả năng phản ứng5.

Thời đại BANI là một mô hình mới xuất hiện nhằm mô tả thế giới hiện đại ngày càng khó đoán và mong manh hơn, được xây dựng dựa trên các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, dịch bệnh, xung đột xã hội34. BANI gồm bốn đặc điểm:

Brittle (Dễ vỡ, mong manh): Hệ thống dễ bị phá vỡ đột ngột.
Anxious (Lo âu): Con người và tổ chức dễ bị căng thẳng, lo lắng.
Non-linear (Phi tuyến tính): Sự kiện và kết quả không theo quy luật tuyến tính, khó dự đoán.
Incomprehensible (Khó hiểu): Thế giới trở nên khó lý giải và giải thích3 46.

BANI nhấn mạnh sự cần thiết của sự sáng tạo, đổi mới và khả năng phục hồi (resilience), chú ý (attention), thích ứng (adaptation) và minh bạch (transparency) – gọi tắt là mô hình RAAT – để tồn tại và phát triển trong môi trường đầy bất ổn này4.

2. So sánh VUCA và BANI

Tiêu chí	VUCA	BANI
Nguồn gốc	Bối cảnh Chiến tranh Lạnh	Thách thức toàn cầu hiện đại (biến đổi khí hậu, dịch bệnh, xung đột)
Đặc điểm chính	Biến động, không chắc chắn, phức tạp, mơ hồ	Dễ vỡ, lo âu, phi tuyến tính, khó hiểu
Mục tiêu ứng dụng	Chiến lược thích ứng, quản lý rủi ro	Sáng tạo, đổi mới, xây dựng khả năng phục hồi và thích ứng linh hoạt
Phạm vi	Quân sự, doanh nghiệp, quản lý	Doanh nghiệp, xã hội, cá nhân trong bối cảnh toàn cầu hóa và biến đổi nhanh

3. Cơ sở thực tiễn và số liệu nghiên cứu

VUCA đã trở thành khung tham chiếu quan trọng trong quản lý và lãnh đạo doanh nghiệp từ những năm 1990, đặc biệt trong giai đoạn khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009 và đại dịch Covid-19, khi thế giới chứng kiến sự biến động và bất định cực lớn8.
Báo cáo của OECD năm 2020 dự báo nền kinh tế toàn cầu suy giảm 6% do các tác động của đại dịch, thể hiện rõ tính biến động và không chắc chắn trong môi trường kinh tế toàn cầu8.
BANI được coi là mô hình phù hợp hơn với thế giới hiện tại, khi các hệ thống toàn cầu trở nên mong manh và dễ gãy đổ, con người và tổ chức dễ bị lo âu, và các sự kiện diễn ra phi tuyến tính, khó hiểu34.
Mô hình RAAT được đề xuất như một phương pháp giúp các tổ chức xây dựng khả năng phục hồi, chú ý, thích ứng và minh bạch để vượt qua các thách thức trong thế giới BANI4.

4. Kết luận

Thế giới hiện đại đang chuyển từ thời đại VUCA sang BANI, từ một môi trường đầy biến động và phức tạp sang một thế giới dễ vỡ, lo âu và phi tuyến tính hơn. Các doanh nghiệp và tổ chức cần phát triển tư duy sáng tạo, đổi mới liên tục, đồng thời xây dựng khả năng phục hồi và thích ứng linh hoạt để tồn tại và phát triển. Việc áp dụng công nghệ, quản lý rủi ro hiệu quả và xây dựng văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ là những yếu tố then chốt trong bối cảnh này.

Tài liệu tham khảo

VUCA vs BANI: Thế giới đầy phức tạp và khó đoán - Antdemy
VUCA và BANI: Lựa chọn chiến lược hiệu quả cho doanh nghiệp - Giang Bui Dinh
VUCA chưa qua, BANI đã tới, doanh nghiệp tồn tại thế nào trong bối cảnh đầy bất định - Báo Mới
Thế giới BANI là gì? Mô hình mới thay thế cho VUCA - PACE
VUCA là gì? 4 chiến lược "cứu sống" doanh nghiệp - Harvard Business Review Việt Nam
BANI vs VUCA thế giới năm 2024 - Springo
VUCA là gì? Kỹ năng cần thiết để sống trong thời đại VUCA - PACE
Bình tĩnh sống giữa trạng thái “VUCA” - Prudential Việt Nam

Trích dẫn:

Tìm kiếm Blog này

Doanh nhân 5.0